Gemeenschapsontwikkeling, Natuurbescherming en Ecotoerisme in Oost-Madagaskar

Een project om de vernietiging van natuur en cultuur tegen te gaan en de armoede in de stad en op het platteland te bestrijden door activiteiten die de bevolking in staat stellen zijn toekomstperspectief te verbeteren en waarbij eventuele negatieve effecten voor gezondheid en welzijn zoveel mogelijk worden voorkomen.

Samenvatting van het project

  • Madagassische Organisatie: Coopération MarGas pour le Développement Madagasikara, “CMGDM”
  • Algemeen doel: • Natuurbehoud en de structurele verbetering van de sociaaleconomische situatie van plattelandsbewoners en inwoners van de stad Toamasina door inkomensdiversificatie met nadruk op ecotoerisme.
  • Looptijd van het project: •1 januar1 2008 – 1 januari 2013.
  • Locatie van het project: •Oost Madagaskar, regio Atsinanana, stad Toamasina en een netwerk van dorpen in de regio, in het bijzonder in de Corridor Ankeniheny-Zahamena.
  • Nederlandse partner-organisatie: Stichting “Vrienden van Toamasina”

Algemene informatie over Madagaskar en de regio Atsinanana

 

1. Madagaskar

Madagaskar is in veel opzichten een uniek land. De overweldigende natuur met de vele endemische dieren, planten en bomen is ongeëvenaard.

Maar ondanks deze rijkdom is Madagaskar een van de armste landen ter wereld. Volgens de Wereld Honger Index heeft 53 procent van de kinderen een groeiachterstand. Het is een overwegend agrarisch land.

De natuurlijke rijkdommen worden voor een deel zo geëxploiteerd dat het milieu er ernstig onder lijdt. Bovendien biedt deze exploitatie geen soelaas voor het kwetsbare deel van de bevolking. Integendeel, hun mogelijkheden van bestaan worden er op lange termijn door bedreigd.

2. De regio Atsinanana

De regio Atsinanana ligt in het midden van het land, aan de oostkust, langs de Indische Oceaan. Het land is hier bedekt met tropisch regenwoud afgewisseld met savanneachtige gebieden, en doorsneden door rivieren, meren en bergachtige stukken en cultuurlandschap. Een groot deel van de verschillende endemische diersoorten van Madagaskar is hier te vinden.

Zoals in andere delen van Madagaskar is de natuur in de regio Atsinanana bedreigd. Omdat traditionele landbouwtechnieken een lage opbrengst geven ziet de groeiende agrarische bevolking zich genoodzaakt steeds opnieuw stukken primair regenwoud af te branden en als landbouwgrond in gebruik te nemen. Ook worden er bomen gekapt voor hout als energievoorziening voor huishoudelijk gebruik en voor commerciële doeleinden. Dit heeft ernstige gevolgen, niet alleen voor de bomen en de plantenrijkdom maar ook voor de dieren die worden beroofd van hun natuurlijke leefomgeving. Bovendien leiden deze praktijken tot erosie en dus tot nog meer verlies van vruchtbare grond.

In het algemeen heeft de plattelandsbevolking wel oog voor de waarde en de uniciteit van de hen omringende natuur. Maagdelijk woud wordt als heilig ervaren en er is een ceremonie nodig om het woud te betreden. Maar vanwege de economische situatie ziet men zich steeds vaker gedwongen om bomen te kappen, lemuren te jagen, of delen af te branden. Niet-gouvernementele organisaties, zoals CMGDM, informeren en steunen de plattelandsbevolking in hun pogingen hun inkomen te verhogen en tegelijkertijd hun omgeving te redden.

3. De Corridor Ankeniheny – Zahamena (de CAZ)

Een nieuw beschermd natuurgebied, de Corridor Ankeniheny-Zahamena ligt tussen 19°15’ zuiderbreedte en 17°20 noorderbreedte en 48°15’ oosterlengte en 49°15’ westerlengte. Een deel van de CAZ ligt in de regio Atsinanana; andere betrokken regio’s zijn Alaotra Mangoro en Analanjirofo. Het is een tropisch regenwoud met een oppervlakte van 371.000 hectare; in het zuiden begrensd door het beschermde natuurgebied Ankeniheny en in het noorden door het Zahamena Nationaal Park. De corridor is het leefgebied van de Indri-indri, Madagaskar’s grootste lemurensoort. Hij is bedreigd en kan bovendien niet overleven in gevangenschap vanwege zijn ingewikkelde dieet, dus terugfokprogramma’s via dierentuinen zijn niet mogelijk. Voor een andere lemurensoort blijkt de CAZ ook heel belangrijk. Dit jaar (2010) zijn er niet minder dan elf (11) groepjes van de Grote Bamboelemuur aangetroffen in de CAZ. De Grote Bamboelemuur is een van de meest bedreigde primaten ter wereld. Tot voor kort werd hun aantal in het wild geschat op 250. Heel vroeger kwam deze soort overal op het eiland voor. De afgelopen jaren dacht men dat hij alleen nog te vinden was in en rondom het Ranomafana Nationale Park enkele honderden kilometers ten zuiden van de CAZ.

4. Toamasina, de regionale hoofdstad

De regionale hoofdstad, Toamasina, ook bekend onder zijn Franse naam, Tamatave, is een levendige havenstad en het centrum van de Madagassische fruitteelt, zoals de befaamde lychee. Tijdens het lycheeseizoen moeten velen genoeg geld verdienen om de rest van het jaar mee rond te komen. Want ondanks alle economische activiteiten is de werkloosheid hoog. Zoals de meeste grote steden trekt Toamasina jongeren van het platteland aan, die hopen hier een toekomst te vinden. Jongeren die afstuderen aan de plaatselijke universiteit blijven hangen in de hoop op een baan. Maar weinigen zien die hoop in vervulling gaan.

De recente politiek-economische crisis, resultaat van de staatsgreep van 17 maart 2009, lijkt in Toamasina minder hard te zijn aangekomen. Dat komt grotendeels door de haven en door de aanwezigheid van een Canadese mijnbouw maatschappij. Toch hebben ongeveer veertig bedrijven sindsdien jaar hun deuren moeten sluiten.

De sociale scheiding wordt groter: aan de ene kant een klein groepje mensen met geld, grote huizen, een ruim bestedingspatroon, en aan de andere kant de grote massa die in sloppen woont en van dag tot dag moet zien te overleven. Een middenklasse is zo goed als afwezig.